Gdzie Rimini, Japonia, a gdzie Polska?

Tak dla wyjaśnienia, mój dzisiejszy post jest w trzech wymiarach, po włosku- książka mojej uczennicy-wspomnienie lat szkolnych i mojego w niej udziału na dalsze jej lata, fragmenty mojej pracy magisterskiej i słowo wiązane oscylujące między przeszłością a teraźniejszością. Włoskiego nie tłumaczę, bo są słowa klucze i można się domyśleć znaczenia.

  L`obbietivo di una liberta da raggiungere divenne il mio mantra. Ispirandomi ad Alice, il mio modello, sperimentavo la consapevolezza che un certo avrei potuto essere indipendente, ma per farlo bisognava fare dei sacrifici, come pure lei  mi insegnava. Bisognava studiare mi spiegava lei...

 Moja uczennica i wychowanka jeszcze z lat 80., drobniutka, grzeczna  i skromna 10 -letnia Agnieszka  tak szybko dorosła, la mia vita e passata, kiedy to przeleciało? Całe moje zawodowe życie. Na zdjęciu z moją małą bohaterką. Signum temporis lat 80., na zabawie szkolnej, ja w kabaretkach, bo mi się normalne rajstopy podarły i nie miałam innych, naprawdę pamiętam:) i włosy spod wałków. Ale skąd miałam kabaretki?  

I obecna Agnieszka dla porównania, ze swoją córką, którą kiedyś chciała nazwać moim imieniem, jak wspomina w książce, ale włoski mąż i babcia wybrali inne.

Niedługo po skończeniu szkoły średniej w 1997 roku Agnieszka wyjechała do Włoch i tam dalej potoczyły się jej losy come italiana vera.  Od lat mieszka w Rimini,  w mieście, gdzie kiedyś Alain Delon kręcił film Pierwsza spokojna noc, znany we Francji  pod tytułem Profesor. Aktora pamiętają  do tej pory niektórzy starsi mieszkańcy. 

W tym roku Agnieszka wydała swoją autobiograficzną  książkę La tempesta benevola- Łagodna burza, można przetłumaczyć,  gdzie próbuje rozprawić się ze swoim życiem. Znaczące miejsce poświęca  swojej   matce i ich wzajemnym trudnym relacjom oraz emigracyjnym doświadczeniom.  Biografia przedstawiana  jest w mediach jako un intimo racconto di dolore, perdono e speranza. Książka już zdobyła parę wydawniczych  nagród i  odniosła sukces w Concorso Letterrario Nazionale. Agnieszka udzielała wywiadów w różnych mediach, nawet jeździła do Rzymu i występowała w krajowej telewizji.

Przez całą jej  książkę przewija się też moja osoba jako  "amata maestra Alice" autorki . Agnieszka ze szczegółami pamięta moją pierwszą wizytę w ich domu i wszystkie nasze dalsze wspólne lata w szkole podstawowej, na lekcjach, wycieczkach i w naszym japońskim teatrzyku. 

Alice era bravissima e stimolarci, perche amava cio che faceva e noi con lei.

Jako młoda nauczycielka z wielką pasją wykonywałam swój zawód. Czasy były ciężkie, ponure  pogrudniowe noce stanu wojennego, biedne lata 80.  Ale w mojej klasie i szkole  panuje zgoła inny nastrój...

Moja praca magisterska  osiąga inny wymiar, dzieje się w realu. Zakładam japoński teatrzyk Kimiko i przez parę lat bawię się z moimi małymi aktorami. Zdobywamy różne nagrody na przeglądach szkolnych. Pasjonaci Japonii zapraszają nas na występy w kraju, odwiedza nas 'Płomyczek" i pisarka /Janina_Rubach-Kuczewska, która wiele lat spędziła w Japonii.

Dla człowieka zachodu wydaje się niemożliwe zrozumieć  dawne japońskie życie w sensie intelektualnym i emocjonalnym. Doświadczenia Japończyków są eleganckie i wykwintne, niosą delikatne wartości. Możemy wziąć pod uwagę  wymieszane przykłady z dawnych epok. Jak wielka jest różnica między kruchymi drewnianymi ulicami japońskiej stolicy, a strasznie solidnymi placami Paryża czy Londynu. Kiedy porównuje się  sposoby interpretacji, które zachód i wschód stosował w swoich sztukach, zabytkach na przykład gotycką katedrę ze świątynią shintoistyczną, operę Verdiego czy Wagnera ze sztuką o gejszy, europejski epos z japońskim wierszem, zauważamy jaka niezmierna różnica występuje w emocjonalnym  wyobrażeniu. 

Eravamo molto affascinati dai nostra maestra racconti di quello che per noi era mondo magico e cosi ci impegnammo tanto e ottenemmo un risoltato eccelente.

Sieroszewski z dużym talentem podpatrzył dawną atmosferę Japonii . Jego Japonia to miniaturowe koleje, tunele, wiejskie mostki ledwie zauważalne wśród zieleni krajobrazu. Miasta japońskie w XVIII  to przestrzeń, drewniane budownictwo, malownicze kruche papierowe latarnie, o których tak często wspomina.  W samym Edo można znaleźć spokój wioski. Odkrycie świątyni shintoistycznej to sensacja, znajdzie się tam tylko próżnię i samotność,  drewnianą konstrukcję rozpadającą się w cieniu przed niepozorną drewnianą tori,  gdzie panuje głęboki mrok ledwie roziskrzony ognikami dwóch olejnych lampek. 

  Niewiele rzeczy w  XVIII -wiecznej Japonii jest zrobionych z myślą o trwałości. Słomiane sandały, o których pisze Sieroszewski zużywają się i są zastępowane innymi na każdym etapie podróży. Świeże pałeczki są serwowane dla każdego dania, jasne shoji służące jako ściana i okno  jest zmieniane dwa razy do roku. Maty odnawiane  każdej jesieni, to  przypadkowe przykłady niezliczonych małych rzeczy w codziennym życiu Japończyków.  Sieroszewski w kilku obrazach bardzo pięknie pokazał tę delikatność, kruchość Japonii. Pisze: tu i ówdzie płonęły lampiony jak zawieszone w powietrzu ogniste kwiaty, a przez papierową mgłę zamkniętych shoji przeświecało światło wewnętrznych ogni domowych, jak klejnoty ukryte w pianie koronek.

 A ten młody samuraj to obecnie wykładowca w polskich uczelniach.

.

Nostro spettacolo ha ricevuto dei premi fu talmente grande che l`ambasciata giapponese venne al corrente  della nostra  compagnia teatrale e decise di darci un riconscimento sotto forma di un viaggio ancora piu  eccitante per noi: una gita do Varsovia, nei giorni della celebrazione della cultura giapponese. Ci venne concesso il privilegio di andare nel prestigioso teatro nella capitale ad assistere a uno spettacolo di opera e kabuki,  e do potere conoscere gli attori..

 Nasza wycieczka do Warszawy  na specjalne zaproszenie  Ambasady Japońskiej, aby zobaczyć  prawdziwą  operę japońską  w stylu kabuki  była   niezwykła w tamtych czasach . Rzeczywiście niezapomniane przeżycie.  Teraz również byłoby to  zadziwiające i wspaniałe  doświadczenie. Odwiedziliśmy artystów w kuluarach, były  rozmowy, autografy, ale nie zdjęcia, niestety. Biedne lata 80. A ja  jako nauczycielka, zawsze chciałam robić nieprzeciętne rzeczy.

Najwięcej deminutywnych określeń Sieroszewski stosuje opisując kobietę. Japońska kobieta ma twarzyczkę białą i delikatną, jak płatki hodowanych pod namiotem peonii, małe ręce  wychylające się niby dwie lilie z purpurowych rękawów. Odziana jest w cieniuchne wzorzyste tkaniny pokryte haftem misternym i delikatnym, jak promienia poranku. Sieroszewski tak opisuje swoją bohaterkę: w otwartych drzwiach ukazała się smukła postać kobieca w długim kimono z purpurowej lamy, szeroki pas również purpurowy, ale cały zahaftowany złotymi kłosami zbóż i pękami polnych kwiatów, owijał jej kibić i spuszczał się aż do maluchnych wyglądających spod rąbka sukni stóp. Owal twarzyczki okalała ramka długich włosów, z których na wszystkie strony strzelały promienie długich złotych szpilek.

Na zdjęciu Monika,  "Ziarkówa" na FB, nasza teatrzykowa gwiazda. Pięknie śpiewała pewną japońską piosenkę Namida, namida.. akai gurasuyo. Znalazłam ją kiedyś na Youtube, znaczy oryginalne japońskie wykonanie.

Sieroszewski przy pomocy tradycyjnych środków, wyrazu japońskiej symboliki wprowadza na karty swojej powieści subtelną zmysłową postać kobiety. Stwarza w ten sposób nastrój głęboko liryczny. Mamy typowo buddyjską Japonię, świat ułudy i nietrwałości, gdzie szczęście splata się z cierpieniem, a wrażliwa delikatna postać kobiety jest wspaniałym łącznikiem między samurajskimi krwawymi obyczajami, a urokiem wyrafinowanych spotkań towarzyskich. 

W innym miejscu Sieroszewski tak opisuje tę samą bohaterkę: drobna twarzyczka Jaskółki z lekka ledwie natarta migdałową pianką, świeciła jak lampa alabastrem oświetlona wewnętrznym ogniem nieugaszonego uczucia. Czarne podłużne oczy,  aksamitne, szeroko otwarte  patrzyły nieruchomo w dal. Na drobnych ustach podznaczonych kruszynką złotego pudru, zastygł uśmiech do płaczu podobny.

Wiola i Agnieszka. Wachlarze kupowałyśmy chyba w Muzeum Azji i Pacyfiku, gdzie też wtedy pojechałyśmy. Ja miałam  tez swoje.

                                                    Dwie Monisie, a w tle nasze shoji, zrobione z szarego papieru i pomalowane przez Mamę Agnieszki. Cały ten japoński  nastrój, o którym piszę stworzyła Mama Agnieszki. To ona malowała i szyła.

 Spotkałam się z moją klasą prawie 30 lat po zakończeniu ich edukacji w szkole podstawowej, a inicjatorką spotkania była Agnieszka, która  przyjechała z Włoch odwiedzić swoją chorą Mamę. Pisałam o tym spotkaniu tu https://ardiola.blogspot.com/2017/03/co-sie-stao-z-moja-klasa.html: 

 To wówczas Agnieszka pomyślała o napisaniu swojej biograficznej książki. I tak dojrzewała do tego pomysłu przez kolejne lata. Przygotowywała się do tej spowiedzi.

  W maju opowiadałam o mojej uczennicy w lokalnych  mediach, radiu i telewizji.

  Z dumą i wzruszeniem mogłam przyznać, że moja pasja, miłość do dzieci, ogromne zaangażowanie w pracy zostawiły trwały ślad w pamięci Agnieszki. Byłam jej inspiracją  jak napisała na początku po włosku, to bardzo emocjonujące dla mnie.  Ona powtarzała jak mantrę moje rady, że trzeba się uczyć, mieć świadomość stać się niezależną i umieć się też poświęcać.